تحلیل همدید امواج سرماهای فراگیر ایران مورد: موج سرمای دی و بهمن 1383 استان چهارمحال و بختیاری دکتر صادق کریمی ، دکتر حسین نگارش ، دکتر تقی طاوسی ، دکتر بهلول علیجانی

چکیده در اقلیم­شناسی همدید با تکیه بر اصل پذیرفته شده‌ی تبیین و تحلیل تغییرات شرایط محیطی سطح زمین از روی تغییرات الگوهای فشار (رویکرد محیطی به گردشی)، می­توان بیشتر پدیده­های اقلیمی سطح زمین را تبیین، تحلیل و پیش­بینی نمود. از مهمترین پدیده­های اقلیمی می­توان به  موج­های سرمایی شدید اشاره نمود. سرمای شدید و نادر دی و بهمن سال 1383 شمسی که  بخش­های وسیعی از کشور ایران را فرا گرفت، از آن جمله است. به منظور تبیین و تحلیل همدید این موج فراگیر سرما در ایران، دمای کمینه‌ی ایستگاههای محدوده‌ی استان چهارمحال و بختیاری، انتخاب شد و سپس از داده­های فشار تراز دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز میانی جو جهت تبیین این رویداد استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که الگوی حاکم بر این موج سرمای شدید، الگوی پرفشار سیبری بوده است. در این مدت، پرفشار سیبری با هجوم به طرف عرض­های پایین، هفت موج سرمایی شدید و نادر را به منطقه­ی مورد مطالعه تحمیل نموده است. همزمان با نفوذ و گسترش زبانه­‌ی پرفشار سیبری به منطقه، در ارتفاع ژئوپتانسیل تراز میانی جو، فرازهایی تا ارتفاع 5800 متر تشکیل شد که ریزش هوای بسیار سرد به منطقه را در امتداد شرقی این فرازها، توجیه می­کند. از طرفی مرکز پرفشار سیبری همزمان با گسترش نفوذ خود بر عرض­های جنوبی، تا حدود 50 درجه طول شرقی (یعنی دقیقاً در امتداد شمال جغرافیایی ایران) جابجایی داشته است. در اوج این وضعیت که مقارن با 29-25 ژانویه 2005 بوده، ششمین ریزدوره موج سرمایی (با متوسط دمایی 7/16- درجه سانتیگراد) در منطقه­ی مورد مطالعه شکل گرفته است.